Najlepsze debiuty w historii EURO

Tegoroczne EURO jest pierwszym w historii z udziałem Gruzji. Debiutanci sensacyjnie wywalczyli awans do fazy pucharowej, gdzie zmierzą się z Hiszpanią. Z tej okazji przedstawiamy wcześniejsze, jeszcze bardziej udane występy debiutantów w historii mistrzostw Europy.

EURO 2016 – Islandia i Walia

EURO 2016 było pierwszymi mistrzostwami Europy, gdzie liczbę uczestników powiększono do 24. W tym gronie znalazło się aż pięciu debiutantów, a czterech z nich wyszło z grupy. Słowacja i Irlandia Północna odpadły w 1/8 finału, Islandia i Walia zaszły zaś jeszcze dalej. Podopieczni Heimira Hallgrímssona dwa pierwsze mecze grupowe zremisowali po 1:1 – z Portugalią i Węgrami.

Do ostatniej kolejki Islandczycy przystępowali z drugiego miejsca i obronili je, bo sensacyjnie pokonali Austrię 2:1. Równolegle Portugalia jedynie zremisowała z Węgrami 3:3. Do historii przeszła reakcja islandzkiego komentatora Guðmundura Benediktssona na zwycięską bramkę Arnóra Traustasona, która padła w ostatnich sekundach meczu.

W 1/8 finału drużyna z zaledwie 330-tysięcznego państwa mierzyła się z Anglią. Choć już w czwartej minucie Wayne Rooney wykorzystał rzut karny, raptem kilkadziesiąt sekund później odpowiedział Ragnara Sigurðssona. A kiedy w 18. minucie Islandia objęła prowadzenie za sprawą trafienia Kolbeinna Sigþórssona, wszyscy przecierali oczy ze zdumienia. Islandczycy utrzymali prowadzenie do samego końca, a niedługo po jednej z największych kompromitacji w historii angielskiej piłki do dymisji podał się selekcjoner Roy Hodgson.

W ćwierćfinale Islandia mierzyła się z gospodarzami turnieju – Francją. Już po pierwszej połowie jasne było, że ”Trójkolorowi” awansują dalej, bo prowadzili 4:0. Niemający już nic do stracenia Islandczycy zdołali jednak wpakować po przerwie Francuzom dwie bramki, zmniejszając rozmiary porażki do wyniku 2:5. Był to pierwszy i jak dotąd jedyny w historii start Islandii na mistrzostwach Europy. W 2020 i 2024 roku byli oni o krok od awansu na EURO, ale za każdym razem przegrywali finał baraży 1:2.

Równolegle tworzyła się inna znakomita opowieść z udziałem debiutanta. Na EURO 2016 pojechało aż czterech z pięciu przedstawicieli Wysp Brytyjskich, a jednym z nich była Walia. Dla Walijczyków był to pierwszy w historii udział na mistrzostwach Europy i zarazem dopiero drugi udział na dużym turnieju. Wcześniej grali jedynie na mistrzostwach świata w Szwecji w… 1958 roku.

Pierwszym w historii występem Walii na mistrzostwach Europy była rywalizacja z również debiutującą na tym turnieju Słowacją. Podopieczni Chrisa Colemana wygrali 2:1, a pierwszym w historii strzelcem gola dla Walii na EURO był Gareth Bale. Kilka dni później piłkarz Realu otworzył wynik meczu z Anglią, ale ostatecznie Walijczycy ulegli 1:2. Zmagania grupowe zakończyli oni jednak na pierwszym miejscu, bo w ostatniej kolejce rozbili Rosję 3:0, podczas gdy Anglia jedynie zremisowała 0:0 ze Słowacją.

W 1/8 finału ”Smoki” mierzyły się z innym reprezentantem Wielkiej Brytanii – Irlandią Północną. Walijczycy wygrali 1:0 po bramce samobójczej Garetha McAuley’a. Awans do ćwierćfinału był wyrównaniem najlepszego jak dotąd osiągnięcia z MŚ 1958. Wynik ten został jednak pobity, bo Walia pokonała Belgię 3:1. W półfinale Walijczycy mierzyli się z Portugalią, ale turniejowe zmęczenie dało się we znaki i przegrali oni 0:2. Walia już nigdy nie powtórzyła tamtego sukcesu, a najlepszym wynikiem była 1/8 finału EURO 2020.

EURO 1996 – Chorwacja

EURO 1996 było pierwszym turniejem w historii reprezentacji Chorwacji. Wcześniej wchodzili oni w skład Jugosławii. Choć Chorwacja swoje pierwsze mecze jako autonomiczne państwo zaczęła rozgrywać w 1990 roku, nie była wtedy członkiem FIFA i UEFA. Dopiero eliminacje do EURO 1996 były pierwszymi, do których ”Vatreni” mogli przystąpić. Chorwaci wygrali swoją grupę eliminacyjną, gdzie rywalizowali choćby z ówczesnymi wicemistrzami świata – Włochami.

Chorwacja była jedną z czterech – obok Szkocji, Szwajcarii i Turcji – drużyn, dla której mistrzostwa Europy w Anglii były debiutanckimi. ”Vatreni” jednak jako jedyni z tego grona zdołali wyjść z grupy. W fazie grupowej rozbili choćby 3:0 obrońców tytułu – Danię. EURO 1996 było pierwszym z udziałem 16 drużyn, więc faza pucharowa zaczynała się od ćwierćfinałów. Tam Chorwaci nie zdołali już przejść późniejszych zwycięzców tego turnieju – Niemców, z którymi przegrali 1:2.

EURO 1992 – Szwecja

Gospodarzem ostatnich w historii mistrzostw Europy z udziałem ośmiu drużyn była Szwecja. Był to zarazem ich pierwszy start na tym turnieju. Szwedzi trafili do silnej grupy, gdzie musieli mierzyć się z Francją, Anglią i późniejszymi zwycięzcami EURO 1992 – Danią. W meczu otwarcia zremisowali 1:1 z Francuzami, a następnie pokonali 1:0 Danię i 2:1 Anglię.

Choć w półfinale Szwecja uległa 2:3 zjednoczonym już Niemcom, tamten turniej był zwiastunem zbliżającego się sukcesu. Dwa lata później na mundialu w USA Szwecja sięgnęła po brązowy medal, co było jej największym sukcesem od przegranego finału MŚ z 1958 roku, które zresztą odbywały się… w Szwecji. Nigdy później Szwedzi nie powtórzyli już półfinału mistrzostw Europy, czy świata.

EURO 1984 – Portugalia

Na mistrzostwa Europy do Francji przyjechało dwóch debiutantów – komunistyczna Rumunia oraz Portugalia. Ostatni raz Portugalczycy na dużym turnieju zagrali 18 lat wcześniej. Na debiutanckich dla nich mistrzostwach świata Portugalia sięgnęła po brązowy medal, co jest do dziś jej najlepszym wynikiem na tym turnieju.

Portugalia trafiła do grupy z również debiutującą na EURO Rumunią, Hiszpanią oraz broniącym tytułu RFN. Pierwsze dwa mecze z najsilniejszymi rywalami Portugalczycy zremisowali – 0:0 z Niemcami Zachodnimi i 1:1 z Hiszpanią. W ostatniej kolejce miało miejsce starcie debiutantów, z którego zwycięsko wyszli Portugalczycy (1:0 z Rumunią).

W półfinale Portugalia spotkała się z gospodarzem turnieju – Francją. Choć jeszcze do 113. minuty Portugalczycy prowadzili 2:1, chwilę później Jean-François Domergue oraz Michel Platini wprowadzili ”Trójkolorowych” do pierwszego w ich historii finału mistrzostw Europy. Portugalczycy nie mieli już okazji do sięgnięcia po brązowy medal, bo EURO 1984 było pierwszym, na którym zlikwidowano mecz o trzecie miejsce.

Warte odnotowania są także występy Holandii z 1976, Belgii z 1972, Anglii z 1968 i Węgrów z 1964 roku. Na mistrzostwa Europy kwalifikowały się wówczas zaledwie cztery zespoły, a przegrani meczów półfinałowych grały później o trzecie miejsce. Wszystkie cztery wymienione wyżej reprezentacje porażki w półfinale zrekompensowały sobie wygraniem meczu o trzecie miejsce i sięgnięciem po brązowy medal.

W 1972 na mistrzostwach Europy debiutowały także Niemcy Zachodnie, w 1968 Włosi, a w 1964 roku Hiszpanie. Te drużyny jako debiutanci sięgały po złoty medal. Włosi i Hiszpanie są również dwiema z trzech (obok Francji z 1984 roku) reprezentacji, które zdobywały mistrzostwo Europy jako gospodarz turnieju. Dodajmy, że w tym zestawieniu pod uwagę nie braliśmy EURO 1960, które było pierwszym w historii, więc siłą rzeczy uczestniczące w nim drużyny debiutowały w turnieju o mistrzostwo Europy.

fot. UEFA / YouTube

Coś dla sentymentalnych! Oto cykl dla pod tytułem: „Słynne drużyny EURO”, o reprezentacjach, które zasłynęły na tym turnieju w przeszłości: